Regional Government of Switzerland (in Dutch)

Het regionale bestuur van Zwitserland

Zwitserland wordt bestuurd door middel van een federaal stelsel. Er is een centrale regering en er zijn 26 kantons, deelstaten van de federatie, met veel autonomie. In dit hoofdstuk zal kort iets over de geschiedenis van de kantons worden verteld, en daarna zal worden ingegaan op de huidige werking van de kantons.

1.1 Ontwikkeling van het regionale bestuur

In 1291 sloten de drie kleine staatjes Unterwalden, Uri en Schwyz het Zwitsers eedgenootschap. Ze wilden elkaar helpen onafhankelijk te blijven van Habsburg, en vormden de Zwitserse statenbond. Tot aan de Franse Revolutie bestond deze bond uit onafhankelijke staatjes met onderhorige gebieden. In de Napoleontische tijd werd geprobeerd de Helvetische Republiek, een eenheidsstaat op te richten, maar dit mislukte. Toen begon men, met de voormalige onderhorige gebieden als volwaardige partners, aan een confederatie, die werd opgericht in 1803. De Franstalige kantons keerden in 1815 terug naar de federatie, na het eindigen van de Franse Revolutie. In 1848 werd het federale stelsel zoals Zwitserland het nu kent aangenomen. De moderne samenstelling van 26 kantons bestaat sinds 1978. Toen scheidde Jura zich af van Bern.

1.2 Huidige situatie

Elk van de 26 kantons van Zwitserland heeft zijn eigen rechtbanken, grondwet, regering en parlement. Wat betreft het parlement: er zijn veel eenkamerparlementen van 58 tot 200 zetels. Volgens de grondwet zijn de kantons bevoegd voor alles wat niet expliciet aan de federatie is toevertrouwd (zie figuur 2). Binnen de kantons genieten de gemeentes (communes in figuur 1) vaak weer uitgebreide autonomie, maar niet altijd, dit verschilt per kanton.(Wikipedia (1), 2007) Dingen zoals belastingen en opleidingssysteem moeten wel voldoen aan bepaalde federale richtlijnen, maar verder is het overal anders. Zo kan het gebeuren dat de eerste school waar kinderen heen kunnen (soort basisschool) in Bazel 4 jaar duurt, in Aargau 5 jaar en in Zurich 6 jaar. De kantons hebben een grote administratieve autonomie en een grote vrijheid om beslissingen te nemen (Swissworld (1), 2007). Natuurlijk zijn er aparte verkiezingen voor de kantons. Daar kan niet voor een partij gekozen worden, maar voor een persoon uit het kanton. Dit kan elke volwassen persoon zijn uit het desbetreffende kanton (Swissworld (1),(2),(3), 2007) (Wikipedia (2), 2007). Zo wordt het kanton dus bestuurd door verkozen afgevaardigden. Er zijn twee uitzonderingen hierop, te weten de kantons Appenzell Inner-Rhodes en Glarus. Zij vallen onder de kleinere kantons. Daar komen de mensen jaarlijks bijeen in een volksverzameling, de Landsgemeinde (zie figuur 1). Hier kan elke burger persoonlijk stemmen over de plaatselijke onderwerpen

Figuur 1: Landsgemeinde in Glarus

De Landsgemeinde in Glarus wordt elk jaar in mei gehouden. Burgers van dit kanton luisteren naar de voorstellen, en stemmen door hun hand op te steken.

Bron: Swissworld (3), 2007.

Figuur 2: Welke bestuurslaag is waarvoor verantwoordelijk in Zwitserland?

Bron: Swissworld (1), 2007.

Hoewel de kantons nog steeds erg belangrijk zijn, worden steeds meer verantwoordelijkheden teruggebracht naar federaal niveau. Dit komt volgens de federale informatiesite Swissworld ((1),(2007)) omdat problemen zoals verkeer, veiligheid en milieubescherming niet meer op een andere manier kunnen worden beschermd. De mensen in West-Zwitserland voelen zich daar niet zo fijn bij, ze vrezen dat zij zich zullen moeten aanpassen aan de Zwitsers-Duitse meerderheid. Dit is niet geheel onterecht omdat, naast dat de meeste Zwitsers in Duitssprekende delen wonen, de stempatronen erg verschillend zijn tussen Franssprekende Zwitsers en Duitssprekende Zwitsers. Zoals dat de Franssprekenden wel voor toetreding tot de Europese Unie waren. Hierover zal in volgende hoofdstukken meer gezegd worden.

Omdat werkenden meer mobiel zijn geworden en bedrijven zaken doen over grotere gebieden, heeft de federale regering in 1999 de kantons in zeven macroregio’s gegroepeerd, die elk op een stedelijk centrum worden geacht